Hoe mijn docent mijn liefde voor lezen redde

Steek je hand op als dit je bekend voor komt:
Als kind was je dol op lezen! Als tiener… not so much. 

Ik ben ongetwijfeld niet de enige boekenwurm bij wie de vurige passie voor lezen slonk tot een jammerlijk vlammetje tijdens mijn middelbare schooltijd. Op een dag wordt er “gewoon” van je verwacht dat je Thea Beckman weglegt en vervangt voor Maarten ‘t Hart, Jan Wolkers, Hella Haasse, Harry Mulisch, Yvonne Keuls en al die anderen uit de volwassenen literatuur.
Daar moet je dan maar net zoveel plezier in hebben als in de fictie die Jan Terlouw, Tonke Dragt en Paul Biegel. 

Nou dat had ik dus niet. 

En nadat je lukraak een boek uit de bieb hebt gehaald om te lezen voor Nederlands (want op mijn school was er geen verplichte lijst, enkel de voorwaarde dat het Nederlandse literatuur was) en het is saai en stom en stroef… En als je het weken voor je uitschuift om het uit te lezen… Dan kom je er niet aan toe om daarnaast gewoon lekker boeken ‘voor jezelf’ te lezen. 

Toch?

Waarom eigenlijk niet?

.

Laten we het completionisme noemen

Ergens, ooit – wie zal het zeggen wanneer dit van start is gegaan – heeft de opvatting zich in mijn hoofd genesteld dat je iets eerst moet afmaken voordat je met het volgende begint.
Als je aan een boek begint, dan lees je het uit. Daarna kun je beginnen aan een nieuw boek. 

Wellicht is dit ontstaan omdat ik het openslaan van een boek altijd heb ervaren als een overeenkomst tussen lezer en schrijver. De schrijver belooft je mee te nemen op een geweldige reis. De lezer belooft de reis te maken tot het eind.

Elk boek draagt die potentie in zich, en bij elk boek dat ik opensla ben ik compleet en volledig bereid om me te laten meesleuren – en boy heb ik er zin in!

.

Het probleem van completionisme, is dat je de reis moet afmaken. Ook als deze tegenvalt.
De plicht om dingen te voltooien heeft lak aan of het boek nog leuk is, dat kan de afmaak-plicht niets, werkelijk helemaal niets, schelen.

.

Enter Toos

Toos was mijn docent Nederlands tijdens de laatste drie jaar op de middelbare school. In de 3e klas was ik lostrokken van kinderboeken, in één klap, zonder zijwieltjes, alsof Thea Beckman niets anders dan een pleister op mijn arm was. En tegen de tijd dat ik in de 4e klas Toos als docent kreeg had ik me volledig gevoegd naar dit lot, dat ik “echte” literatuur moest gaan lezen.

Toos was een top docent.
Aardig, maar geen push-over. Veel humor, maar nooit krampachtig bezig om “grappig te zijn voor de pubers”. Veel inlevingsvermogen over hoe stom sommige dingen waren (vooral de Spelling & Stijl test was een groot en gehaat struikelblok), maar ook een harde standvastigheid (je moet dit leren, het is belangrijk). 

Oké dus Toos leerde ons Nederlands. Big deal, dat leren we allemaal. 
De echte waarde van Toos zat hem in deze uitspraak:

.

“Maar Renée, als je een boek niet leuk vindt, dan stop je er gewoon mee!”

.

Wat. Een. Bevrijding. 

Toos gaf mij niet alleen het idee (een boek wegleggen, hoe komt ze erop, heiligschennis!), ze gaf me ook de toestemming waarvan ik niet wist dat ik die nodig had.

Ik wist niet wat ik hoorde. Een docent Nederlands moedigde mij aan om te stoppen met het lezen van boeken. En het zorgt er tot op de dag voor vandaag voor dat lezen een lust is en geen last. 

Toos heeft me geleerd dat wanneer een boek niet de geweldige reis blijkt te zijn die mij belooft was, ik me ook niet aan mijn kant van de belofte hoef te houden. 
Dan mag ik mijn deelname lekker annuleren. “Ga niet tegen heug en meug een boek uitlezen waar je niets aan vindt. Je creëert een berg om te beklimmen en bovendien een grote antipathie om ooit nog een boek open te slaan.”

En dat ik niet precies wist wat antipathie betekende ging ik mijn docent Nederlands natuurlijk niet aan haar neus hangen (al had ik dat misschien wel geweten als ik meer volwassenen literatuur had gelezen, meer was blootgesteld aan ingewikkelde woorden. Oh Irony, you did it again). 

Hoe dan ook, ik begreep natuurlijk wel wat de opmerking over antipathie ongeveer inhield.
Sindsdien leg ik met enige regelmaat boeken weg, om ze nooit meer uit te lezen!
Yes, I’m a rebel now.

.

.

.